सप्तरी – भारतसँग ८४ करोड रुपैयाँमा दुई सेट रेल खरिद गरेर भित्र्याएको तीन महिना बित्दासमेत रेल सञ्चालनको सुरुसार देखिएको छैन । भौतिक पूर्वाधारको कमी, प्राविधिक तथा प्रशासनिक कर्मचारीको अभावजस्ता कारण देखाउँदै जनकपुर–जयनगर रेल सञ्चालनमा ढिलाई भएको हो ।

तीन महिना अघि रेल भित्रिएपछि संघीय सरकार र प्रदेश सरकारबीच श्रेय लिने होड नै चलेको थियो । केन्द्र सरकारले आवश्यक पूर्वाधार तयार नभएको र कर्मचारी भर्ना प्रक्रियामा ढिला भएको कारण देखाएर रेल सञ्चालनमा ढिलाइ हुन गएको जिकिर गर्दै आएको छ ।रेल भित्रिएको तीन महिना बित्दासमेत रेलमार्गमा भौतिक पूर्वाधारको काम सकिएको छैन भने अर्कातिर रेल चलाउन आवश्यक कर्मचारी पनि छैनन् । जसका कारण तीन महिनादेखि रेल थन्किएर बसेको छ । जयनगरदेखि जनकपुर हुँदै बर्दिबाससम्म सञ्चालनका लागि असोज २ गते भारतबाट भित्र्याएको दुई सेट रेल ३ महिनादेखि पाल मुनि थन्क्याएर राखिएको छ ।इञ्जिन र बोगीसहितको रेल ल्याइएलगत्तै परीक्षणका लागि जनकपुरसम्म ल्याएपछि स्थानीयवासीमा खुशीयाली नै छाएको थियो । तर, यात्रु बोक्नुपर्ने दुवै रेल अहिले जनकपुरधाममा छैनन्, सीमावर्ती क्षेत्र इनर्वामा सशस्त्र प्रहरीको सुरक्षा घेरामा थन्क्याएर राखिएको छ ।
धनुषाको गणेशमान चारनाथ नगरपालिका निवासी विनोद महराले जनकपुरमा ल्याइएको रेल सञ्चालनमा आउने सुरसार नदेख्दा मन खिन्न भएको प्रतिक्रिया दिए । उनले रेल सञ्चालनमा आएमा सो क्षेत्रका बासिन्दालाई सुविधा पुग्ने र खाद्य सामग्रीहरु समेत सस्तो हुने बताए ।रेल चलाउने जिम्मेवारी नेपाल रेल्वे कम्पनीको भए पनि उसले अझै कर्मचारी नियुक्त गर्न सकेको छैन । उसले १ सय २९ कर्मचारीका लागि गरेको विज्ञापनमा ३२ हजार ६ सय ८६ जनाको आवेदन परेको छ । कम्पनीले एकातिर आवेदन परेको अढाई महिना बितिसक्दा पनि कर्मचारी छान्न सकेको छैन भने अर्कातिर प्राविधिकहरु भारतबाटै ल्याउनुपर्ने देखिन्छ ।सञ्चालनमा ल्याउनुको साटो ३ महिनादेखि पाल मुनि राखिएको रेल चेकजाँचका लागि बेलाबखत रेल निर्माण कम्पनीका प्राविधिक इनर्वा आउने गरेका छन् कोकन रेल्वे कम्पनी भारतका इञ्जिनियर एनके वर्माले रेल सञ्चालनमा नआउँदा यसको व्यवस्थापनदेखि रेलको अवस्था समेतको चेकजाँच गरिरहनु परेको बताए । उनले रेल लामो समयदेखि सञ्चालनमा नआउँदा बिग्रिनसक्ने हुनाले चेकजाँच गरिरहनु परेको स्पष्ट पारे ।जयनगर–बर्दिबास ६९ किलोमिटर दूरीमध्ये पहिलो चरणमा जयनगरदेखि जनकपुरधामको कुर्थासम्म ३५ किलोमिटरमा रेल सञ्चालन गर्ने भनिए पनि भौतिक पूर्वाधारको काम अझै अधुरो छ । रेलको लिक लगायत संरचना हस्तान्तरण पनि भएको छैन ।

केन्द्र सरकारको व्यवहारप्रति प्रदेश सरकार असन्तुष्ट
रेल सञ्चालनमा भइरहेको ढिलासुस्तीप्रति प्रदेश सरकारले समेत असन्तुष्टि जनाएको छ ।प्रदेश नम्बर २ मा रेल सञ्चालन हुने भएपछि खुसी भएको प्रदेश सरकार रेल चल्ने सुरसार नभएकोमा केन्द्र सरकारप्रति असन्तुष्ट देखिएको छ । रेल सञ्चालनका लागि आफूसँग केन्द्र सरकारले कुनै पनि किसिमको समन्वय र सहकार्य नगरेको प्रदेश सरकारको गुनासो छ ।प्रदेश २ का भौतिक विकास पूर्वाधार मन्त्री जितेन्द्र सोनलले यस प्रदेशमा रेल सञ्चालन हुँदा प्रदेशवासीलाई आर्थिक, व्यावसायिक रुपमा फाइदा नै पुग्ने बताए । रेल सञ्चालन हुँदा सर्वसाधारणको जीवनशैलीमा सकारात्मक परिवर्तन आउने भएकाले आफूहरु सुरुमा निकै उत्साहित भए पनि केन्द्र सरकारले सञ्चालनमा चासो नदेखाउँदा निराश हुनु परेको उनको भनाइ थियो ।
रेल सञ्चालन प्रक्रियाका बारेमा प्रदेश सरकारसँग केन्द्र सरकारले कुनै पनि किसिमको औपचारिक÷अनौपचारिक जानकारी समेत नगराएको उनले बताए ।प्रदेश–२ मा रेल सञ्चालन हुने भएकोले यस रेल्वेलाई प्रदेश सरकार मातहत ल्याउन आवश्यक रहेको मन्त्री सोनलले स्पष्ट पारे ।विसं. १९९४ देखि सञ्चालन भएको जनकपुर–जयनगर रेल सेवा स्तरोन्नतिका लागि ६ वर्ष अघि बन्द भएको थियो । नयाँ लिक बनाउनुका साथै नयाँ रेल ल्याइए पनि समयमै सञ्चालन नहुँदा लिकका सामान चोरी हुने, यसअघि बनाइएका भवनहरु प्रयोगविहीन अवस्थामा रहँदा जीर्ण बन्दै गएको र नयाँ रेलसमेत लामो समय थन्क्याएर राख्दा बिग्रने जोखिम बढ्दै गएको जानकारहरु बताउँछन् ।कानुन र प्राविधिक सहितका कर्मचारीको अभावका कारण रेल सञ्चालन हुनेबारे अझै पनि टुंगो लाग्न सकेको छैन । माघको पहिलो सातासम्म रेल सञ्चालनमा ल्याउने नेपाल रेल्वे कम्पनीको दाबी रहे पनि सो अनुसार काम कारवाही नहुँदा अझै पनि रेल सञ्चालनबारे टुंगो लाग्न नसकेको हो ।तत्काल रेल सञ्चानलका लागि चालक सहितका प्राविधिक भारतबाट र प्रशासनिक कर्मचारी आफैले भर्ना गर्ने योजना कम्पनीले बनाएको थियो । ६ महिनाको करारमा विभिन्न पदमा १ सय २९ कर्मचारी भर्ना गर्न कम्पनीले विज्ञापन समेत गरेको थियो । सो विज्ञापन अनुसार ३२ हजार भन्दा बढीले आवेदन भरेका छन् ।

मौखिक परीक्षाबाटै कर्मचारी छनोट गर्ने उद्देश्यले विज्ञापन गरिएता पनि विवाद हुने देखिएपछि प्रक्रिया नै स्थगित छ ।